आजच्या डिजिटल युगात ईमेलचा वापर हा सामान्य गोष्ट झाली आहे. विशेषतः Gmail हे जगभरातील कोट्यवधी लोकांचं प्रमुख ईमेल प्लॅटफॉर्म बनलं आहे. मात्र, या लोकप्रियतेचा गैरफायदा घेत आता सायबर गुन्हेगारांनी नवा प्रकारचा घोटाळा (Gmail Scam) सुरू केला आहे. फक्त एका चुकीच्या ईमेलवर क्लिक केल्यामुळे तुमचं बँक अकाउंट मिनिटांत रिकामं होऊ शकतं. त्यामुळे या घोटाळ्याची माहिती आधीच घेणं अत्यंत आवश्यक आहे. चला तर जाणून घेऊया हा Gmail फ्रॉड नेमका काय आहे आणि त्यापासून स्वतःचा बचाव कसा करता येईल.
Gmail Scam म्हणजे काय?
Gmail Scam हा एक फिशिंग (Phishing) प्रकार आहे. यात सायबर गुन्हेगार बनावट ईमेल्स पाठवतात, जे पाहण्यास अगदी मूळ कंपन्यांकडून आलेले वाटतात – जसे की बँका, गूगल, अमेझॉन, पेमेंट अ‍ॅप्स इत्यादी. या ईमेल्समध्ये एक लिंक दिलेली असते जीवर क्लिक केल्यानंतर युजर एका बनावट वेबसाइटवर जातो. ही वेबसाइट दिसायला बँकेसारखी किंवा मूळ वेबसाईटसारखीच वाटते. याठिकाणी युजर त्याचे लॉगिन डिटेल्स, ओटीपी, डेबिट/क्रेडिट कार्ड नंबर भरतो – आणि तिथूनच सुरू होतो फ्रॉडचा खेळ.
हा फ्रॉड घडतो कसा?
- ईमेलचा जाळं टाकलं जातं: गुन्हेगार विविध ठिकाणांहून हजारो लोकांना फसवणूक करणारे ईमेल पाठवतात.
- विश्वासार्हता निर्माण करणं: या ईमेलमध्ये बँक किंवा Google कडून त्वरित कृती करण्याची मागणी केली जाते – जसे की “तुमचं Gmail अकाऊंट बंद होणार आहे”, “बँक खातं अपडेट करा” इत्यादी.
- फसवणूक करणारी लिंक: या ईमेलमध्ये असलेली लिंक ही बनावट असते. युजर लिंकवर क्लिक करून माहिती भरतो.
- डिटेल्स चोरले जातात: युजरने भरलेली माहिती थेट स्कॅमरकडे पोहोचते.
- पैसे काढले जातात: OTP किंवा कार्ड डिटेल्सच्या आधारे बँक खात्यातून पैसे गायब होतात.
या स्कॅमचे संकेत ओळखा
Gmail किंवा बँक कधीच तुमच्याकडून ईमेलवरून पासवर्ड किंवा OTP विचारत नाही.
“Urgent Action Required”, “Account Suspended”, “Click Here to Verify” अशा शब्दांचा वापर खूपच सामान्य आहे स्कॅममध्ये.
ईमेल आयडी नीट पाहा – तो बऱ्याचदा खोटा असतो, जसे की [email protected], security-google.net वगैरे.
ईमेलमध्ये अनेक भाषिक चुकाही असतात – व्याकरणदोष, चुकीची मांडणी, अव्यवस्थित मांडणी.
Gmail फ्रॉडपासून संरक्षण कसं कराल?
- फिशिंग ईमेल्सपासून सावध राहा: कोणत्याही अनोळखी ईमेलवर लगेच क्लिक करू नका.
- दुहेरी प्रमाणीकरण (Two-Factor Authentication) वापरा: Gmail आणि बँक खात्यासाठी 2FA सुरू ठेवा.
- पासवर्ड सुरक्षित ठेवा: नेहमी मजबूत पासवर्ड वापरा आणि वेळोवेळी बदल करत राहा.
- बँकेचे अधिकृत अ‍ॅप वापरा: माहिती अपडेट करायची असल्यास नेहमी बँकेच्या अधिकृत अ‍ॅप किंवा वेबसाईटवर जा.
- ब्राउझरवरील “HTTPS” तपासा: फक्त “https://” असलेली आणि ग्रीन लॉक आयकॉन असलेली वेबसाइट वापरा.
- गूगल सेफ ब्राउझिंग सेटिंग वापरा: Gmail मध्ये सेफ ब्राउझिंग मोड ऑन ठेवा.
गंभीर परिणाम काय होऊ शकतात?
बँक खात्यातील संपूर्ण पैसे गायब होऊ शकतात.
क्रेडिट कार्डवरून अवाजवी रक्कम काढली जाऊ शकते.
वैयक्तिक माहिती चोरली जाऊन तिचा गैरवापर होऊ शकतो.
इतर सेवांवरही अनधिकृत प्रवेश मिळवून आणखी नुकसान होऊ शकतं.
अशा परिस्थितीत काय करावं?
जर तुम्ही अशा ईमेलवर क्लिक केलं असेल किंवा तुमची माहिती भरली असेल, तर तातडीने खालील गोष्टी करा:
- तुमचा पासवर्ड लगेच बदला.
- बँकेला कॉल करून तुमचं कार्ड ब्लॉक करा.
- सायबर क्राईम विभागात तक्रार नोंदवा: www.cybercrime.gov.in या संकेतस्थळावर जाऊन ऑनलाइन तक्रार करता येते.
- Gmail ला रिपोर्ट करा: फिशिंग ईमेलची तक्रार Gmail वर रिपोर्ट करून इतर वापरकर्त्यांना सुरक्षित ठेवू शकता.
Gmail Scam हे फक्त आर्थिक नुकसानच करत नाही, तर तुमचा वैयक्तिक डेटा देखील धोक्यात आणतो. त्यामुळे जागरूक राहणं आणि वेळेवर योग्य कृती करणं हेच या फ्रॉडपासून बचावाचं सर्वात प्रभावी शस्त्र आहे. कोणताही ईमेल आला की लगेच क्लिक करू नका – तपासा, विचार करा आणि मगच निर्णय घ्या.
तुमच्या सुरक्षेसाठी ही माहिती इतरांनाही शेअर करा. जागरूक नागरिक हीच सायबर सुरक्षेची खरी पहिली पायरी आहे.
