अकोला न्युज नेटवर्क दिनांक २९ फेब्रुवारी २०२४ :- भारतीयांमध्ये वैद्यकीय अभ्यासाची प्रचंड क्रेझ आहे. दरवर्षी 15 लाखांहून अधिक उमेदवार वैद्यकीय अभ्यासासाठी प्रवेश परीक्षेला बसतात, परंतु केवळ एक लाख उमेदवारांनाच महाविद्यालयात प्रवेश मिळतो. अशा परिस्थितीत उर्वरित विद्यार्थी परदेशात जाण्याचा मार्ग निवडतात. दरवर्षी हजारो भारतीय विद्यार्थी एमबीबीएस करण्यासाठी अमेरिका, यूके, रशिया, ऑस्ट्रेलिया यांसारख्या देशांमध्ये जातात. याच मोठं कारण म्हणजे भारताच्या तुलनेत त्याठिकाणी वैद्यकीय शिक्षण खूपच स्वस्त आहे,
परदेशात वैद्यकीय शिक्षण घेऊन भारतात आलेले विद्यार्थी मात्र मायभूमीत वैद्यकीय प्रॅक्टिस साठी अपयशी होतात याचे कारण म्हणजे FMGE म्हणजेच विदेशी वैद्यकीय पदवी परीक्षा. परदेशी महाविद्यालय किंवा विद्यापीठातून वैद्यकीय शिक्षण घेतल्यानंतर भारतात सराव करण्यासाठी, FMGE परीक्षा उत्तीर्ण होणे अनिवार्य आहे. परदेशी वैद्यकीय पदवी (FMGE) परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतरच विद्यार्थ्यांना भारतात प्रॅक्टिस करता येते. आजच्या स्पेशल स्टोरीमध्ये फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएट परीक्षेसाठी पात्रतेच्या अटी काय आहेत, किती विद्यार्थी FMGE परीक्षा उत्तीर्ण होऊ शकत नाहीत, कोणत्या देशात उत्तीर्ण-नापास विद्यार्थ्यांची संख्या सर्वाधिक आहे आणि त्यात अभ्यास करण्यासाठी किती खर्च येतो. याविषयी जाणून घेऊ…
FMGE साठी कोणत्या अटी आहेत? Foreign Medical Graduates Examination।
नॅशनल बोर्ड ऑफ एक्झामिनेशन इन मेडिकल सायन्सेस (NBEMS) द्वारे दरवर्षी दोनदा परीक्षा घेतली जाते. परदेशी वैद्यकीय पदवी परीक्षेत उत्तीर्ण होण्यासाठी किमान ५० टक्के गुण मिळणे आवश्यक आहे. परदेशी महाविद्यालयात प्रवेश घेतल्यानंतर केवळ 10 वर्षांसाठी उमेदवार या परीक्षेसाठी अर्ज करू शकतात. म्हणजे पाच-सहा वर्षांचा कोर्स केल्यानंतर चार-पाच वर्षांचाच वेळ मिळतो. सरकारने काही देशांना FMGE परीक्षेपासून दूर ठेवले आहे. अमेरिका, ब्रिटन, ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा आणि न्यूझीलंडमधून येणाऱ्या विद्यार्थ्यांना परीक्षा देण्याची गरज नाही.
भारतात किती विद्यार्थी सराव करू शकत नाहीत?
दरवर्षी सुमारे 50 हजार विद्यार्थी कोणत्याही महाविद्यालयातून किंवा विद्यापीठातून एमबीबीएस करण्यासाठी परदेशात जातात. यापैकी केवळ 25 टक्के उमेदवार फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएट परीक्षा उत्तीर्ण होऊ शकतात. आतापर्यंत 2019 मध्ये सर्वाधिक 25.79 टक्के उमेदवार उत्तीर्ण झाले होते.
किती विद्यार्थी देशात प्रॅक्टिस करू शकले नाहीत?
2012 ते 2022 या 10 वर्षात परदेशात शिकणाऱ्या एकूण 2 लाख 25 हजार 266 विद्यार्थ्यांनी भारतात FMGE स्क्रीनिंग टेस्ट दिली. त्यापैकी केवळ 20 टक्के म्हणजेच 45,764 भारतीय विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले. एक लाख 79 हजार 502 उमेदवार अनुत्तीर्ण झाले.
‘या’ देशात सर्वाधिक भारतीय विद्यार्थी एमबीबीएसला जातात Foreign Medical Graduates Examination।
दरवर्षी भारतातील बहुतांश विद्यार्थी एमबीबीएस करण्यासाठी चीनमध्ये जातात. 2023 मध्ये 13,317 विद्यार्थी चीनला गेले. यानंतर फिलिपाइन्समधून ८७६४, किर्गिस्तानमधून ६६८३, रशियातून ५४३८, युक्रेनमधून ५२१२ आणि कझाकिस्तानमधून ३३४२ विद्यार्थ्यांनी एफएमजीई परीक्षा दिली. एकूण 10 देश आहेत जिथून किमान एक हजार भारतीय विद्यार्थ्यांनी FMGE स्क्रीनिंग चाचणी दिली.
कोणत्या देशातील विद्यार्थी सर्वाधिक नापास होतात?
2023 मध्ये, FMGE परीक्षेला बसण्यासाठी भारतातील भारतीय 46 देशांमध्ये गेले. टक्केवारीवर नजर टाकली तर असे सात देश होते की जिथे वैद्यकीय शिक्षण घेणारा एकही भारतीय विद्यार्थी उत्तीर्ण झाला नाही. हे देश आहेत- अरुबा, अझरबैजान, क्युबा, जर्मनी, पापुआ न्यू गिनी, सौदी अरेबिया, युगांडा. मात्र, येथील विद्यार्थ्यांची संख्याही खूपच कमी होती.
कोणत्या देशात उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांची संख्या सर्वाधिक आहे?
टक्केवारीनुसार असे पाच देश होते जिथे वैद्यकीय शिक्षण घेतलेले सर्व भारतीय विद्यार्थी परीक्षा उत्तीर्ण झाले. येथील निकाल 100 टक्के लागला. हे देश आहेत- दक्षिण आफ्रिका, येमेन, नायजेरिया, झेक प्रजासत्ताक, इजिप्त. याशिवाय इतर पाच देशांतील सर्व विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले. मात्र, या सर्व देशांतून एकच भारतीय विद्यार्थी होता.
कोणत्या देशात एमबीबीएस करणे किती महाग आहे?
युरोपियन देशांमध्ये रशियामध्ये औषधाचा अभ्यास करणे खूप फायदेशीर आहे. रशिया परदेशी विद्यार्थ्यांना 15 हजार रुपयांपर्यंतची शिष्यवृत्तीही देते. याठिकाणी कोणत्याही विद्यापीठात प्रवेश घेण्यासाठी बारावीत किमान ५०% गुण असणे आवश्यक आहे. एमबीबीएसचे शिक्षण शुल्क दरवर्षी तीन ते पाच लाख रुपये मोजावे लागते. याशिवाय, रशिया विद्यार्थ्यांना इंटर्नशिप आणि 180 दिवसांसाठी नोकरी शोधण्याची संधी यासारख्या इतर सुविधा देखील देते. रशिया व्यतिरिक्त किरगिझस्तान, बांगलादेश, नेपाळ, बेलारूस ही वैद्यकीय शिक्षणासाठी चांगली आणि परवडणारी ठिकाणे आहेत. बांगलादेशमध्ये पूर्ण पाच वर्षांच्या एमबीबीएसचे एकूण शुल्क 42 लाख रुपये आहे. नेपाळमधील संपूर्ण अभ्यासक्रमाची किंमत सुमारे 40 ते 60 लाख रुपये आहे.
भारतात दरवर्षी तयार होणाऱ्या डॉक्टरांमध्ये किती परदेशी आहेत?
भारतात दरवर्षी, परदेशातील सुमारे 10 हजार उमेदवार परदेशी वैद्यकीय पदवी परीक्षा उत्तीर्ण होतात. डिसेंबर २०२१ च्या आकडेवारीनुसार, भारतात एकूण १ लाख १५ हजार वैद्यकीय जागा उपलब्ध आहेत. 88,120 जागा बॅचलर ऑफ मेडिसिन बॅचलर ऑफ सर्जरी (MBBS) साठी आणि 27,498 जागा बॅचलर ऑफ डेंटल सर्जरी (BDS) साठी आहेत. याचा अर्थ भारतात दरवर्षी तयार होणाऱ्या डॉक्टरांमध्ये विदेशी डॉक्टरांची संख्या १० टक्के आहे. 2021 मध्ये, 16 लाख उमेदवारांनी वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्ये प्रवेशासाठी राष्ट्रीय पात्रतासह प्रवेश परीक्षा दिली होती. 2020 मध्ये हा आकडा 13 लाख होता. त्याच वेळी, भारतातील एकूण वैद्यकीय महाविद्यालयांची संख्या 2013 मधील 387 वरून 2023 मध्ये 706 पर्यंत वाढली आहे.
